De vertegenwoordigers van de lidstaten van het Parlement van de Europese Unie (EU) zijn bezig met het opstellen van nieuwe regels voor het opschorten van visumvrij reizen voor derde landen.
De nieuwe wetgeving zal gevolgen hebben voor 61 niet-EU-landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk (VK), waarvan de burgers zonder visum naar de Schengenzone kunnen reizen.
Onderdanen van deze visumvrije landen mogen 90 dagen per periode van 180 dagen in de Schengenzone verblijven.
“Als deze nieuwe wet wordt aangenomen, zal dat het instrumentarium van de EU versterken om situaties tegen te gaan waarin visumvrij reizen wordt misbruikt of tegen de belangen van de EU indruist”, aldus de verklaring van de Europese Raad.
Met de ontwerpovereenkomst, die op 13 maart 2024 werd ondertekend, kan de Europese Raad onderhandelingen beginnen met het Europees Parlement.
Beide partijen moeten een consensus bereiken om het definitieve juridische document op te stellen waarin de regels voor visumvrije schorsing voor derde landen worden bijgewerkt.
Nieuwe gronden voor opschorting van visumvrij reizen
De bijgewerkte verordeningen zullen de mogelijkheden van de EU om misbruik van visumvrij reizen in de EU aan te pakken, uitbreiden.
Er zijn nieuwe gronden toegevoegd waarop de EU de visumvrijstelling voor een derde land kan opschorten. Deze omvatten
Ongebonden visumvrij beleid
De eerste is wanneer een visumvrij land zich niet langer aansluit bij het visumvrije beleid van de EU.
Een voorbeeld is een toename van het aantal aankomsten naar de EU, vooral als het derde land dicht bij de EU ligt.
Burgerschap van investeerders
Een tweede toevoeging aan de mogelijke redenen voor de visumvrije opschorting is wanneer het derde land een regeling voor investeerder-burgerschap hanteert.
Investor citizenship scheme biedt staatsburgerschap/verblijf aan voor investeringen zonder een echte band met het land te vereisen.
Buitenlandse investeerders krijgen vaak het staatsburgerschap met weinig of geen achtergrondcontroles.
Daarbij krijgen ze een paspoort van dat derde land, waarmee ze zonder visum de Schengenzone kunnen binnenkomen.
De EU heeft dergelijke regelingen vaak bekritiseerd, niet alleen die van derde landen maar ook die van EU-lidstaten.
Regelingen voor burgerschap van investeerders kunnen dienen als een achterdeur voor criminelen en corrupte personen in Europa.
Gebrek aan wetten en procedures voor documentbeveiliging
Ten derde zijn er hybride bedreigingen en tekortkomingen in wetten of procedures voor documentbeveiliging.
Wetten voor documentbeveiliging verwijzen naar wetgeving die is gemaakt om gevoelige of vertrouwelijke informatie in documenten te beschermen.
Deze wetten voorkomen onbevoegde toegang, gebruik, openbaarmaking of vernietiging van dergelijke informatie.
Plotselinge afname van EU-betrekkingen
De vertegenwoordigers van de lidstaten besloten ook om in het ontwerp opschorting van de visumvrijstelling toe te voegen in geval van een “aanzienlijke en abrupte” verslechtering van de betrekkingen van de EU met het derde land.
Dit is vooral belangrijk voor kwesties die verband houden met “mensenrechten en fundamentele vrijheden”.
Bestaande gronden voor opschorting van visumvrijstelling
Op dit moment heeft de EU-regering al de volgende gronden vastgesteld voor het opschorten van visumvrij reizen voor andere landen.
- Er is een aanzienlijke toename van het aantal niet-EU-onderdanen aan wie de toegang tot het Schengengebied is geweigerd of die de toegestane verblijfsduur in het Schengengebied overschrijden.
- Het aantal ongegronde asielaanvragen van burgers van een derde land met een laag erkenningspercentage is aanzienlijk gestegen.
- Het land werkt niet samen met de EU als het gaat om de overname of acceptatie van personen die gevraagd zijn het grondgebied van de EU te verlaten. Dit kan het gevolg zijn van een risico of dreigende dreiging voor de openbare orde of de binnenlandse veiligheid, zoals een toename van het aantal misdrijven.
- Het land voldeed niet aan de criteria voor visumliberalisering om de visumvrije status te verkrijgen. Dit is duidelijker uiteengezet in de nieuwe verordening.
Drempel en duur van visumvrije schorsing
De Europese Raad heeft ook de drempels of ijkpunten voor de opschorting van visumvrij reizen gedetailleerd.
De EU-lidstaten hebben de drempel vastgesteld op 30 procent in plaats van de voorgestelde 50 procent.
Dit geldt voor de toename van het aantal gevallen van weigering van toegang en overschrijding van de toegestane verblijfsduur, ongegronde asielaanvragen en ernstige strafbare feiten.
Aan de andere kant is de benchmark om te bepalen of een asielpercentage als laag wordt beschouwd, vastgesteld op 20 procent in plaats van de voorgestelde 4 procent.
De referentieperiode voor het vaststellen van omstandigheden die kunnen leiden tot opschorting van de visumplicht is bijgewerkt tot ten minste twee maanden.
Hierdoor kunnen langere perioden, zoals jaarlijkse trends, in aanmerking worden genomen in plaats van alleen plotselinge veranderingen in de relevante omstandigheden.
De periode van tijdelijke opschorting voor visumvrijstelling is verlengd van 9 naar 12 maanden. De EU heeft ook de optie om het met 24 maanden te verlengen.
Onder de huidige regel is de duur van de tijdelijke opschorting van visumvrij reizen slechts 18 maanden.
Tijdens de schorsingsperiode zal de Europese Commissie besprekingen starten met het derde land om de problemen aan te pakken die tot de schorsing hebben geleid.
“Als er geen oplossing wordt gevonden om de situatie te verhelpen, kan de EU beslissen om de visumvrije regeling permanent in te trekken”, luidde de verklaring.
EU over betere grensbeveiliging
Het bijwerken van de huidige wetten over het opschorten van visumvrij reizen voor derde landen is bedoeld om “belangrijke migratie- en veiligheidsproblemen” aan te pakken.
Te lang blijven en ongegronde asielaanvragen kunnen bijvoorbeeld leiden tot illegale migratie.
De EU is van plan om meer oplossingen en waarborgen te implementeren om de veiligheid van haar grenzen te verbeteren.
Het nieuwe geautomatiseerde biometrische grenssysteem, het Entry/Exit System (EES), zal in oktober 2024 operationeel zijn.
Reizigers zonder visum en houders van een visum voor kort verblijf die de Schengenzone van de EU bezoeken, moeten hun vingerafdrukken en gezichtsscans laten registreren aan de grens.
Het EES registreert in- en uitreizen en weigeringen, en spoort personen op die te lang blijven en mensen die frauduleuze documenten gebruiken.
Reizigers die zonder visum naar de Schengenzone willen reizen, moeten ook een Europees reisinformatie- en autorisatiesysteem (ETIAS) aanvragen.
Het ETIAS, dat op dezelfde manier werkt als de Electronic Travel Authorization (UK ETA) in het Verenigd Koninkrijk, zal medio 2025 van start gaan.
Het VK en de EU hebben onlangs ook een samenwerkingsovereenkomst getekend om illegale migratie in de regio te bestrijden.