Een Noord-Ierse rechter heeft bepaald dat de omstreden Rwanda-wet van het Verenigd Koninkrijk (VK) niet van toepassing is op de regio.
Michael Humphreys, rechter bij het Hooggerechtshof, verklaarde een deel van de Rwandese wet onverenigbaar met de Europese Conventie voor Mensenrechten, meldt The Guardian.
Typisch is dit een sanctie door een Britse rechtbank die wetgeving terugstuurt naar het parlement om opnieuw te worden bewerkt.
De Noord-Ierse rechter zei ook dat het in strijd is met het Windsor-kader, dat het VK en de Europese Unie (EU) na de brexit gezamenlijk zijn overeengekomen.
Het Windsor-kader bepaalt dat de rechtenbepalingen in het Noord-Ierse Goede Vrijdag Vredesakkoord van 1998 niet mogen worden verminderd.
Het Goede Vrijdagakkoord was een politiek akkoord tussen de Britse en Ierse regering dat een einde maakte aan 30 jaar conflict in Noord-Ierland, bekend als de Troubles.
Hunphrey oordeelde echter dat bepalingen in de Rwanda-wet leidden tot een “vermindering van rechten” in Noord-Ierland.
Dit omvat ook de rechten van inwoners die asiel aanvragen in de regio.
De uitspraak had betrekking op twee zaken: een zaak die was aangespannen door de Northern Ireland Human Rights Commission en de andere door een 16-jarige asielzoeker uit Iran die in Noord-Ierland verbleef.
Mensenrechtenadvocaten zeggen dat de uitspraak van de Noord-Ierse rechter aanleiding kan zijn om discriminatie aan te vechten. Dit komt omdat asielzoekers in verschillende delen van het Verenigd Koninkrijk verschillend worden behandeld.
Britse regering gaat in beroep tegen de uitspraak
De Britse premier Rishi Sunak zei dat “de uitspraak niets verandert” aan de plannen van het land om illegale migranten naar Rwanda te sturen.
Het zei ook dat de uitspraak van de Noord-Ierse rechter geen gevolgen had voor de rechtmatigheid van de nieuwe wet.
“De afspraken in het Goede Vrijdagakkoord moeten worden geïnterpreteerd zoals ze altijd bedoeld waren en niet worden uitgebreid met zaken als illegale migratie,” zei hij.
De Britse regering gaat door met het verzamelen van illegale migranten voor deportatie naar Rwanda, die in de komende weken zal plaatsvinden.
“Niets zal ons daarvan afleiden of ons houden aan het tijdschema dat ik heb opgesteld. We moeten de vluchten starten om de boten tegen te houden,” zei Sunak.
De Rwanda-wet is van vitaal belang voor Sunaks plan om illegale migratie te bestrijden. Het is bedoeld om te voorkomen dat migranten het Kanaal oversteken om naar het Verenigd Koninkrijk te komen.
Aan de andere kant verwelkomde Sinead Marmion, de advocaat die de tienerjongen vertegenwoordigde, de uitspraak.
“Het Goede Vrijdagakkoord is altijd een baken geweest van bescherming van de mensenrechten en hoop,” zei ze.
Marmion voegde eraan toe dat de uitspraak ervoor zorgt dat deze rechten voor de hele gemeenschap gelden – inclusief asielzoekers.”
Ze zei dat het een boodschap is voor de Britse regering: “Asielzoekers zullen niet alleen welkom zijn in Noord-Ierland, maar ze zullen ook wettelijk beschermd worden.”
Asielzoekers die momenteel vastzitten en klaar staan voor de eerste vlucht naar Rwanda, kwamen naar het Verenigd Koninkrijk voordat de nieuwe wet van kracht werd.
De uitspraak van de Noord-Ierse rechter heeft geen directe gevolgen voor hen.
Toekomstige asielzoekers die gedwongen worden uitgezet naar Rwanda kunnen de uitspraak van maandag echter gebruiken om hun uitzetting aan te vechten.
Weg naar de Britse Rwanda-wet
Veel migranten die het Kanaal oversteken om naar het Verenigd Koninkrijk te komen, hebben asiel aangevraagd. De overheid heeft dit in het verleden aan velen toegekend.
De Britse regering is echter van mening dat migranten die illegaal het Verenigd Koninkrijk binnenkomen geen vluchtelingen zijn.
Dit komt omdat ze geen asiel hebben aangevraagd in het eerste veilige land waar ze aankwamen, zoals Frankrijk.
In 2022 sloot het Verenigd Koninkrijk een overeenkomst met Rwanda om verstekelingen en bootmigranten naar het Oost-Afrikaanse land te sturen.
Mochten deze illegale migranten asiel aanvragen in het Verenigd Koninkrijk, dan zal de regering hun claim beoordelen terwijl ze in Rwanda verblijven.
Als hun asielaanvragen worden goedgekeurd, mogen deze migranten daar blijven.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens betwistte echter de poging van de Britse regering om mensen uit te zetten naar Rwanda.
De zaak werd in 2023 beslist door het Hooggerechtshof van het Verenigd Koninkrijk.
Het oordeelde dat Rwanda onveilig was omdat het migranten kon terugsturen naar de landen waar ze vandaan gevlucht waren.
Om dit aan te pakken hebben het Verenigd Koninkrijk en Rwanda een internationaal bindend verdrag ondertekend om de bescherming van migranten te verbeteren.
Het zorgde ervoor dat Rwanda geen migranten die vanuit het VK werden uitgezet, zou terugsturen naar hun thuisland of een ander onveilig land.
Het verdrag voerde ook een versterkt end-to-end asielstelsel in, met inbegrip van een toezichtcomité om de naleving te garanderen.
In april 2024 keurde het Britse parlement het wetsvoorstel goed en een koninklijke opheffing maakte het tot wet.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken stuurde snel handhavingsteams om de eerste groep migranten vast te houden voor uitzetting naar Rwanda.
Het land heeft ook voorbereidingen getroffen om de eerste migranten naar het Oost-Afrikaanse land te sturen. De vluchten zijn gepland over negen tot elf weken.
Dit omvat het vergroten van de capaciteit van detentiefaciliteiten en het opleiden van meer caseworkers om asielaanvragen snel te kunnen beoordelen.