Recent onderzoek heeft een verontrustende trend aan het licht gebracht: het Verenigd Koninkrijk (VK) en de Europese Unie (EU) profiteren aanzienlijk van afgewezen visumaanvragen.
Volgens een studie van het LAGO Collective, een onderzoeksgroep die zich richt op kunst en migratie, zijn visumweigeringen een bloeiende bron van inkomsten geworden voor Europese landen.
In 2023 heeft het VK 44 miljoen pond aan leges geïnd voor visumaanvragen die vervolgens zijn afgewezen.
Daarentegen verdiende de EU 110 miljoen pond (130 miljoen euro) aan leges voor afgewezen visumaanvragen.
De analyse was gebaseerd op gegevens van het directoraat-generaal Migratie en Binnenlandse Zaken van de EU en het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken.
“Visumongelijkheid heeft zeer tastbare gevolgen en de armsten in de wereld betalen de prijs”, zegt LAGO-oprichtster Marta Foresti.
Deze kwestie heeft tot kritiek geleid, vooral van Afrikaanse en Aziatische gemeenschappen, die het gevoel hebben dat ze oneerlijk worden gediscrimineerd.
Visumweigeringen zijn een groeiende zorg
Het Verenigd Koninkrijk en de Europese landen hebben samen miljoenen verdiend aan visumkosten, zelfs wanneer aanvragen werden geweigerd.
Deze praktijk is bekritiseerd als uitbuiting, vooral omdat de kosten niet worden terugbetaald.
Uit de analyse bleek dat de afgewezen aanvragers voornamelijk afkomstig zijn uit landen met een laag of gemiddeld inkomen.
Dit probleem doet zich vooral voor bij aanvragers uit Afrikaanse en Aziatische landen.
Afrikaanse reizigers kregen te maken met aanzienlijk hogere percentages visumweigeringen, sommige zelfs 40 tot 70 procent.
Uit de analyse blijkt dat landen als Nigeria, Ghana en Senegal bijzonder hoge afwijzingspercentages voor EU-visa hebben, variërend van 40% tot 47%.
In het Verenigd Koninkrijk heeft Algerije met 71 procent het hoogste percentage afgewezen visa, gevolgd door Bangladesh met 53 procent.
Het percentage geweigerde visa voor Ghana, Pakistan en Nigeria in het Verenigd Koninkrijk ligt tussen de 30 en 46 procent.
Veel mensen uit deze regio’s vragen een visum aan om Europa te bezoeken, er te werken of te studeren, maar worden vaak afgewezen.
Impact op muzikanten, artiesten
Een van de groepen die het meest getroffen wordt door deze praktijk zijn muzikanten en artiesten uit Afrika en Azië.
Deze mensen willen vaak een visum om hun werk in Europa uit te voeren of tentoon te stellen, maar velen krijgen te maken met een visumweigering.
Dit heeft gevolgen voor hun carrière en ontneemt het Europese publiek diverse culturele ervaringen.
Afrikaanse en Aziatische muzikanten en artiesten hebben de visumaanvraagprocedure veroordeeld als vernederend en discriminerend.
“Het idee is dat je niet welkom bent,” vertelde Lemn Sissay, een Britse dichter en omroeper met Ethiopische roots, aan The Guardian.
Zijn team had geen problemen met visa tijdens de Ethiopische tentoonstelling van 2024, maar hij merkte op dat andere Afrikanen dat wel hadden.
Ahmad Sarmast, directeur van het in Portugal gevestigde Afghaanse jeugdorkest, was verrast toen 47 leden in maart geen visum kregen voor hun tournee door Engeland.
De muzikanten kregen verblijfsrechten in Portugal nadat ze ontsnapten aan de Taliban en hebben opgetreden in Italië, Frankrijk, Zwitserland en Duitsland.
Samast zei dat ze kopieën van Portugese verblijfskaarten en andere documentatie hadden verstrekt, maar dat velen nog steeds geweigerd werden.
Na veel protesten verleende het ministerie van Binnenlandse Zaken later visa aan Afghaanse muzikanten tussen de 14 en 22 jaar.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken is in 2020 gestopt met het gebruik van een controversieel algoritme voor Britse visumbeslissingen.
Deze verandering kwam er nadat migrantenrechtengroeperingen een rechtszaak hadden aangespannen omdat ze zeiden dat het systeem bevooroordeeld was ten opzichte van gekleurde mensen.
Nu gebruikt het ministerie van Binnenlandse Zaken een ander systeem dat “complexity routing tool” wordt genoemd.
Deze nieuwe tool beoordeelt hoe complex een aanvraag kan zijn op basis van de informatie die de aanvrager verstrekt.
Verhoging van de leges voor visumaanvragen
De totale visumkosten zullen waarschijnlijk stijgen in 2024 als het VK en de EU de visumkosten verhogen.
De kosten voor het aanvragen van een UK Standard Visitor visum voor korte bezoeken aan het Verenigd Koninkrijk zijn in oktober vorig jaar verhoogd van £100 naar £115.
In juni van dit jaar stegen de kosten voor het aanvragen van een Schengenvisum voor kort verblijf van 68 pond (80 euro) naar 76 pond (90 euro).
De Europese Commissie rechtvaardigde de verhoging van de visumkosten als noodzakelijk om de kosten te dekken voor het verwerken van aanvragen en het waarborgen van de veiligheid aan de grenzen.
De EU noemde ook de stijgende inflatie en ambtenarensalarissen als redenen voor de verhoging van de Schengenvisumtarieven.
Om het reizen naar het Verenigd Koninkrijk en Europa nog ingewikkelder te maken, zullen er nieuwe reisautorisatiesystemen worden geïmplementeerd.
Deze systemen zijn bedoeld om de veiligheid te verbeteren, toegangsprocessen te stroomlijnen en extra kosten en vereisten voor reizigers te introduceren.
Het Verenigd Koninkrijk heeft ook zijn Electronic Travel Authorization (ETA) voor kort verblijf van onderdanen zonder visum die het Verenigd Koninkrijk bezoeken, in november 2023 ingevoerd.
Op dit moment moeten burgers uit bepaalde Golfstaten een ETA hebben voordat ze naar het Verenigd Koninkrijk kunnen reizen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft plannen voor een bredere implementatie voor alle niet-visumonderdanen tegen 2024.
Medio 2025 lanceert de EU ook haar Europees reisinformatie- en autorisatiesysteem(ETIAS) voor reizigers zonder visum voor kort verblijf in de Schengenzone.
Een UK ETA kost £10, terwijl een ETIAS £6 (€7) kost en respectievelijk twee en drie jaar geldig is.
De kosten voor de aanvraag van een reistoestemming worden ook niet terugbetaald als de aanvrager wordt geweigerd.