De regering van het Verenigd Koninkrijk (VK) heeft de grenscontroles voor burgers van de Europese Unie (EU) en hun familieleden in het kader van het EU Settlement Scheme (EUSS) verscherpt.
Het geldt ook voor burgers van IJsland, Noorwegen, Liechtenstein en Zwitserland en hun familieleden onder de EUSS.
Met ingang van 15 juli 2024 heeft de UK Border Force nieuwe verantwoordelijkheden en bevoegdheden gekregen met betrekking tot houders van een EUSS-pretentiare status.
De bijgewerkte richtlijnen, gepubliceerd in september 2024, instrueren grenswachters om te beoordelen of personen met een pre-vestigingstatus nog steeds voldoen aan de criteria op basis waarvan hun status oorspronkelijk werd toegekend.
Dit betekent in de eerste plaats inspecteren om ervoor te zorgen dat pre-gevestigde personen hun ononderbroken verblijf in het Verenigd Koninkrijk hebben behouden.
Het betekent ook controleren of ze nog steeds voldoen aan andere subsidiabiliteitseisen onder het EUSS.
Volgens de nieuwe regels kan de status aan de grens worden ingetrokken van mensen die niet voldoen aan de EUSS-voorwaarden voor vestiging.
Hoewel dit grensbeambten meer macht geeft, wordt in de bijgewerkte richtlijnen benadrukt hoe belangrijk het is om deze macht op een eerlijke manier te gebruiken.
UK Border Force en houders van een pre-gevestigde status
De wijzigingen hebben gevolgen voor de burgers van de Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland en hun familieleden die naar het Verenigd Koninkrijk zijn verhuisd voor het einde van de Brexit-overgangsperiode op 31 december 2020.
De EER omvat onderdanen van alle EU-lidstaten en burgers van IJsland, Noorwegen en Liechtenstein.
Onder de EUSS konden EER- en Zwitserse onderdanen die naar het Verenigd Koninkrijk verhuisden voordat de Brexit-overgangsperiode afliep, een aanvraag indienen voor een settled status of een pre-settled status.
Degenen die in aanmerking komen voor de settled status krijgen permanente rechten om in het Verenigd Koninkrijk te wonen, werken en gebruik te maken van openbare diensten.
De pre-settled status wordt toegekend aan mensen die minder dan vijf jaar in het Verenigd Koninkrijk hebben gewoond. Het geeft hen beperkte rechten om vijf jaar lang in het Verenigd Koninkrijk te verblijven, te werken en toegang te krijgen tot diensten.
Zodra ze vijf jaar in het land hebben gewoond, kunnen ze de status van permanente verblijfsvergunning aanvragen.
In september 2023 wordt de status van personen met een pre-vestiging die het einde van hun periode van vijf jaar naderen, automatisch met twee jaar verlengd.
Deze automatische verlenging is van toepassing ongeacht of ze al dan niet de status van gevestigde vluchteling hebben aangevraagd.
In mei 2024 herzag het ministerie van Binnenlandse Zaken het beleid en gaf het houders van een pre-gevestigde status een verlenging van vijf jaar in plaats van slechts twee jaar.
De wijziging zorgt ervoor dat personen in het Verenigd Koninkrijk hun rechten niet verliezen als ze geen aanvraag indienen voor een settled status of hun status niet opwaarderen.
Gronden voor annulering van de status van voorgevestigde aan de grens
Veel onderdanen van EER-landen en Zwitserland hebben nog steeds de status van pre-vestiging en moeten blijven voldoen aan de voorwaarden die hen oorspronkelijk hun status verleenden.
Wie niet aan de voorwaarden voldoet, komt mogelijk niet opnieuw in aanmerking voor toegang tot het Verenigd Koninkrijk.
Volgens de nieuwe richtlijnen kan de grenswacht de status van voorgevestigde persoon annuleren om de volgende redenen:
Geen ononderbroken verblijf in het Verenigd Koninkrijk
Als een persoon niet ononderbroken in het Verenigd Koninkrijk of de kroonkolonies (Guernsey, Jersey en het eiland Man) heeft verbleven voor ten minste zes maanden in een periode van 12 maanden, kunnen ze hun status verliezen.
Dit is van invloed op mensen zonder geldige redenen om buiten het Verenigd Koninkrijk te verblijven, zoals militaire dienst of bevalling.
Veranderingen in familierelaties
Als iemands huwelijk of geregistreerd partnerschap, waardoor hij aanvankelijk in aanmerking kwam voor de pre-status, eindigt in een scheiding, kan hij zijn status verliezen.
Ze kunnen hun status alleen behouden als ze voldoen aan andere criteria om in aanmerking te komen voor deze status.
Verlies van afgeleide of Zambrano verblijfsrechten
Personen die niet langer voldoen aan de definitie van een persoon “met een afgeleid” of “met een Zambrano” verblijfsrecht kunnen geconfronteerd worden met de annulering van hun status vóór vestiging.
Hoewel de nieuwe regels grenswachters veel macht geven, wordt in de leidraad ook het belang van proportionaliteit benadrukt.
Grenswachters worden aangemoedigd om rekening te houden met de omstandigheden van elk individu wanneer ze beslissen of ze de status van voorvestiger al dan niet intrekken.
Dit betekent dat er moet worden gekeken naar de redenen waarom iemand niet aan de voorwaarden voldoet en of hij nog in aanmerking komt voor een ander soort verlof onder de regeling.
Ambtenaren moeten bijvoorbeeld digitale immigratiegegevens controleren om te bevestigen of de status van een houder van een pre-vestiging automatisch is verlengd.
De automatische verlenging betekent dat ze nog steeds het recht hebben om in het VK te wonen en werken onder de terugtrekkingsovereenkomst.
Grenswachters moeten zich ervan vergewissen dat personen volledig onverkiesbaar zijn voordat ze hun status intrekken.
Zorgen over eerlijkheid en bescherming van rechten
De intensievere grenscontroles en de mogelijke annulering van de status van voorvestiger hebben geleid tot bezorgdheid onder voorstanders van Europese inwoners in het Verenigd Koninkrijk.
Ze beweren dat de veranderingen een onevenredig grote invloed kunnen hebben op langdurig ingezetenen van het Verenigd Koninkrijk, die moeite kunnen hebben om door de complexe immigratieregels te navigeren.
Sommigen zeiden dat de nieuwe regels, ondanks de geboden begeleiding, verwarring en onzekerheid kunnen veroorzaken voor mensen met een pre-vestigingstatus.
Dit is ook te wijten aan de complexiteit van de subsidiabiliteitsvoorwaarden voor het behoud van de pre-status, die ingewikkeld kunnen zijn.
Sommige personen zijn zich bijvoorbeeld niet bewust van de vereiste van ononderbroken verblijf. Anderen kunnen ook belemmeringen ondervinden bij het bewijzen van hun verblijf in het Verenigd Koninkrijk.
Er zijn voorzieningen om in beroep te gaan voor degenen die niet in aanmerking komen voor herintreding omdat ze niet aan de vereisten voldoen.
Personen van wie de status is ingetrokken of van wie de terugkeer is geweigerd, kunnen binnen 28 dagen na de weigering in beroep gaan tegen de beslissing.
De Onafhankelijke Monitoringautoriteit (IMA), die toezicht houdt op de burgerrechten na de Brexit, blijft samenwerken met het ministerie van Binnenlandse Zaken om oneerlijke straffen te voorkomen.
De IMA heeft haar bezorgdheid geuit over de duidelijkheid van specifieke processen, waardoor de overheid prioriteit geeft aan transparante controles van de immigratiestatus.
Wat grens- en pre-gevestigde statushouders kunnen verwachten
Met nieuwe bevoegdheden en verantwoordelijkheden moeten de grenswachters op de hoogte blijven van de nieuwste regels.
Aangezien EUSS-statushouders alleen digitaal zijn, moeten ze efficiënt digitale hulpmiddelen gebruiken om de status van een persoon aan de grens te verifiëren.
De nieuwe richtlijnen geven grenswachters de bevoegdheid om immigratieregels te handhaven.
Ze zijn er echter ook verantwoordelijk voor dat de rechten van burgers onder de EUSS worden gerespecteerd.
Dit is belangrijk omdat de regering een evenwicht moet vinden tussen de bescherming van individuele rechten en de noodzaak om robuuste grenscontroles te handhaven.
Statushouders wordt dringend verzocht om op de hoogte te blijven van het nieuwe beleid om hun rechten te beschermen.
Ze moeten ervoor zorgen dat ze voldoen aan de verblijfsvereisten om problemen aan de grens te voorkomen en te vermijden dat ze hun recht om in het Verenigd Koninkrijk te blijven verliezen.